Reparaties aan de wasmachine of een onvoorziene doktersrekening? 2,5 miljoen huishoudens hebben te weinig (spaar)geld achter de hand om dit soort kosten op te vangen. Hiermee lopen ze een financieel risico. Het Nibud adviseert in het rapport ‘Geld achter de hand makkelijker maken’ dat de samenleving in moet zetten op het stimuleren van ongemerkt sparen. Alleen op die manier kan het aantal mensen met geldproblemen worden teruggedrongen. Volgens het Nibud zit het namelijk niet in de aard van de mens om te sparen en erg met de toekomst bezig te zijn.

Te weinig ruimte om te sparen

Vrijwel iedereen beseft dat sparen nodig is. Maar een deel van de huishoudens, met name de lage inkomens, ervaren simpelweg te weinig ruimte om te kunnen sparen. Daarnaast maken psychologische factoren het sparen moeilijk. Nu de spaarrente naar nul procent gaat, voelen nog minder mensen een prikkel om geld apart te zetten, vreest het Nibud.

Hulp bij sparen

Het instituut stelt daarom voor om als brede samenleving, van overheid tot (financieel) bedrijfsleven, de consument te helpen. Sparen moet volgens het Nibud een normale vaste maandelijkse uitgave (reservering) worden in plaats van geld dat overblijft en opzij wordt gezet. Door consumenten bij de aankoop van een product, zoals een mobiele telefoon of auto, direct de mogelijkheid te geven om geld apart te leggen voor reparaties of vervanging, voelt de consument minder dat hij aan het sparen is. Dit zou ook kunnen bij de aanschaf van hypotheek voor een huis. Het maandelijks hypotheekbedrag zou verhoogd kunnen worden met een bedrag voor het onderhoud van het huis. Zo ontstaat er bijna ongemerkt een onderhoudspot.

Psychologische factoren

Het Nibud legt in het rapport uit dat we vanwege psychologische factoren niet kunnen verwachten dat meer mensen uit zichzelf bewust meer geld achter de hand gaan houden. De meeste huishoudens doen wat ze kunnen en vinden het ook belangrijk om geld achter de hand te hebben. Maar het zit niet in de aard van mensen om erg met de toekomst bezig te zijn. De mens leeft van nature bij de dag, is te optimistisch over de toekomst en heeft vaak het gevoel nu geen geld te kunnen missen. Bovendien ziet het instituut dat er bij de lage inkomens weinig ruimte zit in de maandelijkse begroting om geld apart te kunnen leggen. Dit vergt dat iemand planmatig met geld omgaat en verleidingen kan weerstaan.